Wygląd włosów dziecka jest uwarunkowany genetycznie, a liczba mieszków włosowych malucha nie zmieni się przez całe życie – to kwestie, na które rodzice nie mają wpływu. Powinni natomiast reagować natychmiast, jeśli widzą jakiekolwiek nieprawidłowości, jeśli chodzi o fryzurę swojej pociechy. Nadmierne wypadanie włosów u małych dzieci może być oznaką poważnych problemów zdrowotnych, niedoborów niektórych mikroelementów w organizmie, a nawet zaburzeń psychicznych i emocjonalnych. Poznaj najczęstsze przyczyny wypadania włosów u małych dzieci!
Kiedy zaczynają rosnąć włosy dziecka?
Pierwsze włosy pojawiają się na ciele dziecka już w okresie płodowym, zazwyczaj w 17.–20. tygodniu ciąży. To nie tylko delikatne włoski rosnące na głowie, ale również meszek płodowy pokrywający całe ciało, zwany „lanugo”, a także brwi i rzęsy. Lanugo zazwyczaj zanika jeszcze przed narodzinami, bywa jednak, że niemowlęta są nim jednak pokryte nawet do 6. miesiąca życia.
Niektóre dzieci rodzą się z włosami, inne całkiem łyse – jest to uwarunkowane genetycznie. W pierwszym przypadku włoski są bardzo delikatne i miękkie, maluch gubi je lub wyciera w ciągu pierwszego roku życia, a dopiero na ich miejscu rosną właściwe – to zupełnie naturalny proces. W drugim przypadku włosy powinny zacząć pojawiać się najpóźniej do 6. miesiąca życia, inaczej konieczna jest konsultacja z lekarzem.
Jak szybko rosną włosy u dzieci, kiedy uzyskują ostateczny kolor i kształt?
Dzieciństwo to czas, kiedy włosy rosną najszybciej – ok. 0,41 mm dziennie. Pierwsze dziecięce włoski są bardzo cienkie i delikatne, dopiero te, które rosną na ich miejscu, mają rdzeń i są grubsze, zaczynają też mieć „docelowy” kształt i kolor. To, czy będą proste czy kręcone, zależy od wyglądu mieszków włosowych. Obie te cechy uwarunkowane są genetycznie i niekoniecznie mogą być dziedziczone po rodzicach, dziadkach lub dalszych przodkach.
To, ile włosów pojawi się na dziecięcej głowie, również zależy od genów – mieszki włosowe kształtują się już w 60. dniu ciąży i ich liczba pozostaje stała przez całe życie. Na ich gęstość wpływa wiele czynników wewnętrznych i zewnętrznych. Często wygląd włosów dziecka zmienia się z wiekiem i ostatecznie kształtuje dopiero w okolicach 12. roku życia, a nawet w okresie dojrzewania.
Brak wzrostu włosów u dzieci – przyczyny
Czy brak wzrostu włosów u dziecka powinien być powodem do niepokoju? Wszystko zależy od wieku malucha. To, kiedy na jego głowie zaczną pojawiać się w pełni wykształcone, „dojrzałe” włosy, zależy od bardzo wielu czynników i jest kwestią indywidualną. U niektórych dzieci zaczynają rosnąć w większej liczbie dopiero około 2. roku życia i jest to zupełnie normalna sytuacja. Jeśli jednak u trzylatka nadal nie obserwuje się porostu włosów, konieczna jest konsultacja z lekarzem. Przyczyn takiego stanu rzeczy może być wiele, od zaburzeń hormonalnych i problemów skórnych, przez niedobory witamin i minerałów, aż po niewłaściwą pielęgnację.
Nadmierne wypadanie włosów u małych dzieci – co może oznaczać?
Kolejnym problemem, który często martwi rodziców, jest nadmierne wypadanie włosów u dzieci przy czesaniu. O ile w przypadku delikatnych, pierwszych dziecięcych włosków i meszku płodowego to całkiem naturalny proces, tak w późniejszym okresie może być objawem poważnych problemów zdrowotnych. Zdrowy człowiek dziennie traci ok. 50-100 włosów. Jeśli wypada ich więcej, może to oznaczać zaburzenie równowagi w organizmie – dotyczy to również najmłodszych!
Do najczęstszych przyczyn nadmiernego wypadania włosów u dzieci należą:
- choroby skórne, infekcje pasożytnicze i wirusowe, choroby ogólnoustrojowe;
- zaburzenia hormonalne;
- niedobory witamin i minerałów;
- problemy natury psychologicznej, np. przewlekły stres;
- uszkodzenia mechaniczne: trichotillomania i łysienie trakcyjne.
Jeśli rodzic obserwuje pogorszenie się stanu włosów u dziecka, ich intensywne wypadanie i brak wzrostu, konieczna jest konsultacja z lekarzem – pediatrą, dermatologiem oraz trychologiem. Podstawą jest przeprowadzenie szczegółowych badań krwi, skontrolowanie wyników pod kątem ewentualnych niedoborów, obecności pasożytów, poziomu hormonów. Jeśli badania nie wykażą żadnych nieprawidłowości, stan włosów malucha powinien ocenić trycholog, przeprowadzając badanie mikroskopowe.
Choroby skórne i ogólnoustrojowe, zaburzenia hormonalne
Do najczęstszych przyczyn wypadania włosów u małych dzieci należą problemy skórne, infekcje i zaburzenia hormonalne. O ile bardzo powszechna ciemieniucha (łojotokowe zapalenie skóry objawiające się intensywnym złuszczaniem się naskórka), która wygląda bardzo niepokojąco, nie jest groźna i nie wpływa znacząco na porost włosów, tak inne schorzenia wymagają jak najszybszego podjęcia leczenia. Wśród najpowszechniejszych można wymienić:
| Łysienie plackowate | – przewlekła, zapalna choroba mieszków włosowych o charakterze autoimmunologicznym, psychogennym lub genetycznym; ma charakter nawracający – objawia się miejscowym wypadaniem włosów, ale mieszki włosowe nie ulegają uszkodzeniu – leczenie zależy od przyczyny i może obejmować psychoterapię, stosowanie środków na skórę, fototerapię lub mezoterapię |
| Infekcje pasożytnicze | – wywoływane przez obecność w przewodzie pokarmowym lub na skórze pasożytów m.in. glisty ludzkiej, nużeńców, owsików – objawiają się podobnie jak łysienie plackowate – nadmiernym wypadaniem włosów, miejscowym lub na całej głowie – zazwyczaj konieczna jest terapia antybiotykami |
| Infekcje z gorączką | – różnego typu choroby wirusowe, w tym Covid-19 powodują łysienie telogenowe, które może wystąpić nawet od 2 do 4 miesięcy po ustaniu infekcji – lekarz po wykonaniu badań zaleca suplementację |
| Zaburzenia pracy tarczycy | – niedoczynność tarczycy powodująca spowolnienie metabolizmu lub nadczynność powodująca jego skrajne przyspieszenie – objawia się przesuszaniem się i łamliwością włosów, ich nadmiernym wypadaniem na całej powierzchni głowy lub miejscowo – konieczna jest terapia hormonalna |
| Grzybica skóry głowy | – jest powodowana przez dermatofity antropofilne lub zoofilne – objawia się zaczerwienieniem i łuszczeniem się naskórka, w skrajnych przypadkach guzkami wypełnionymi ropą tworzącymi się tuż przy mieszkach włosowych, wypadaniem włosów oraz ich łamaniem się u nasady; najczęściej pojawia się między 4. a 7. rokiem życia – leczona jest poprzez podawanie leków doustnych |
Niedobory i nadmiar składników odżywczych w diecie
Organizm malucha potrzebuje odpowiedniej dawki składników odżywczych, by móc prawidłowo się rozwijać. Jednym z pierwszych objawów niedoborów witamin i minerałów jest nadmierne wypadanie włosów. U małych dzieci to bardzo niepokojący sygnał, który powinien stać się powodem do wykonania szczegółowych badań krwi. Za łysienie u najmłodszych zazwyczaj odpowiedzialny jest niedobór:
- witaminy A;
- witamin z grupy B (biotyny, niacyny, kwasu foliowego);
- witaminy D3;
- żelaza;
- cynku.
Wszystkie te mikroelementy odpowiadają za prawidłowy przebieg cyklu włosowego, właściwą budowę struktury włosów (syntezę kolagenu i keratyny), ich wytrzymałość i odporność na uszkodzenia. Powodem łysienia może być również nadmiar witaminy A w organizmie.
Przyczyny psychologiczne – trichotillomania
Nie wszystkie przyczyny nadmiernego wypadania włosów u dzieci są wewnętrzne lub spowodowane czynnikami chorobowymi – łysienie może być również efektem problemów psychicznych. Jego powodem mogą być przewlekły stres, frustracja, problemy z socjalizacją, napięcie emocjonalne. Wszystkie te zjawiska skutkują osłabieniem mieszków włosowych.
U najmłodszych bardzo często obserwuje się również zaburzenie obsesyjno-kompulsywne o nazwie trichotillomania. Jest to zachowanie polegające na impulsywnym wyrywaniu włosów na głowie, rzęs oraz brwi w sposób automatyczny lub celowy (aby rozładować emocje). U dzieci obserwuje się obie odmiany – maluchy robią to podczas koncentrowania się np. na nauce lub aby odreagować problemy emocjonalne i frustrujące wydarzenia. U młodszych dzieci (poniżej 10. roku życia) zazwyczaj jednak czynność ta jest automatyczna. Nie ma jednej, sprawdzonej metody radzenia sobie z tym problemem. Obecnie najskuteczniejszym sposobem jest psychoterapia, choć niektórzy lekarze zalecają również farmakoterapię.
Kiedy przyczyną wypadania włosów u dzieci są… rodzice? Czyli łysienie trakcyjne
Nadmierne wypadanie włosów u małych dzieci może mieć również bardzo niegroźną przyczynę i być spowodowane uszkodzeniami mechanicznymi. Powstają one w wyniku zbyt ciasnego upinania włosków w koki i kucyki, spinania ich gumkami, zaplatania w warkocze, intensywnego czesania, szarpania, ciągnięcia, a nawet suszenia suszarką ze zbyt gorącym nawiewem czy mycia głowy szamponem zawierającym silne detergenty. Wszystkie te czynności mogą osłabiać zarówno pasma, jak i mieszki włosowe, a nawet stać się przyczyną łysienia i braku porostu włosów!
Twojemu dziecku nie rosną włosy? Reaguj!
Brak porostu i nadmierne wypadanie włosów u małych dzieci – jeśli oczywiście nie jest to meszek płodowy – może być pierwszą oznaką zaburzonej równowagi w organizmie lub stanów chorobowych. Znalezienie przyczyny problemu jest priorytetem. Zazwyczaj jej wyeliminowanie wystarcza, by dziecięce włoski zaczęły rosnąć prawidłowo.
Choć możliwości w zakresie przyspieszania porostu włosów u dzieci przy pomocy kosmetyków i suplementów są ograniczone ze względu na to, że skóra i mieszki włosowe najmłodszych są bardzo delikatne, bariera hydrolipidowa skalpu nie jest do końca wykształcona, a gruczoły łojowe funkcjonują nieco inaczej, nie znaczy to, że nie można nic zrobić. Czasem zmiana diety, odpowiednie leki lub nawet psychoterapia mogą pomóc. Najważniejsze, to nie bagatelizować problemu!
