Chyba każdy zauważył chociaż raz na swojej głowie dziwny włos, który wyglądał zupełnie inaczej niż powinien – sztywny, odstający jak drucik, o pofalowanej, nierównej powierzchni. Nietrudno go przeoczyć, skoro tak wyraźnie odróżnia się na tle pasm. To właśnie włos dysplastyczny – czyli rosnący nieprawidłowo, o zbyt małej cebulce, łamliwy i trudny do ułożenia. Czy pojawianie się takich włosów to powód do niepokoju? Jakie są przyczyny ich występowania i czy da się zapobiegać ich wyrastaniu?
Podstawy – czyli jak przebiega cykl włosowy i na jakim jego etapie powstaje włos dysplastyczny
Aby zrozumieć, skąd się biorą włosy dysplastyczne, należy przede wszystkim dowiedzieć się, jak przebiega cykl włosowy. Dzieli się on na trzy fazy:
- anagen (wzrost),
- ketogen (spoczynek),
- telogen (wypadanie – kiedy wypada za dużo włosów?).
W pierwszej fazie znajduje się zdecydowana większość włosów (ok. 80%) – zaczyna się ona w chwili pierwszych podziałów komórkowych w mieszku włosowym, obejmuje „wypchnięcie” włosa przez skórę i trwa przez cały czas jego powolnego rośnięcia – czyli średnio od 2 do 6 lat (czasem znacznie dłużej). Tak przynajmniej powinno to wyglądać – jeśli jednak dojdzie do zaburzenia cyklu włosowego i skrócenia fazy anagenu, nieprawidłowych podziałów komórkowych lub zmniejszenia się cebulki włosowej, powstają tzw. patologiczne postacie włosa anagenowego: włos dystroficzny i dysplastyczny.
Włosy dysplastyczne – co to znaczy?
Włos dysplastyczny został po raz pierwszy zbadany i opisany przez Vana Scotta w 1957 r. Jest cieńszy niż normalny, posiada macierz i jedynie pozostałości pochewek korzenia. Wygląda inaczej niż pozostałe, przypomina poskręcany drucik, ma niejednolitą, nierówną i szorstką powierzchnię – to efekt nieprawidłowej produkcji melaniny. Jego cebulka jest dużo mniejsza niż powinna, korzeń się zwęża. Włosy tego typu posiadają przewężenie u nasady i często ulegają w tym miejscu złamaniu. Jak odróżnić je od włosów dystroficznych? Zwykle to trudne i wymaga przeprowadzenia badania trychologicznego. Włosy dystroficzne nie posiadają macierzy i pochewek korzeni, zwężają się stopniowo, są słabe i podatne na złamania.
Włosy dysplastyczne – przyczyny występowania
Początkowo wskazywano dwie główne przyczyny pojawiania się włosów dysplastycznych: wpływ promieni rentgenowskich na cebulki włosowe i przyjmowanie leków zawierających metotreksat – stosowane są one w przypadku chorób onkologicznych, autoimmunologicznych i reumatycznych. Z czasem jednak okazało się, że lista powodów jest dłuższa i należą do nich:
- niedobór miedzi w organizmie (np. spowodowany chorobą genetyczną o nazwie zespół Menkesa lub niewłaściwą dietą),
- niedobór lub nadmiar cynku,
- stosowanie leków zawierających kolchicynę (zalecanych np. przy dnie moczanowej),
- nadczynność lub niedoczynność tarczycy, a także wszelkie zaburzenia jej pracy (np. choroba Hashimoto).
Problemy hormonalne są jedną z najczęściej występujących przyczyn pojawiania się włosów dysplastycznych. Tarczyca odpowiada za produkcję hormonów kontrolujących przemianę materii – jeśli nie funkcjonuje prawidłowo, zaczynają się problemy z utrzymaniem wagi, osłabienie, wahania nastroju, a liczba włosów dysplastycznych może sięgnąć aż 17%.
Kiedy obecność włosów dysplastycznych powinna niepokoić?
Każdy człowiek posiada włosy dysplastyczne. Nie ma pewności, dlaczego tak się dzieje, jednak ich obecność nie musi być od razu powodem do niepokoju. Dopiero kiedy zaczyna rosnąć ich naprawdę dużo, a ich liczba przekracza 10% wszystkich włosów (w przypadku dystroficznych jest to 3%), warto skonsultować się z lekarzem lub trychologiem – tylko badanie mikroskopowe może wykazać z całą pewnością, czy „podejrzanie” wyglądające włosy rzeczywiście są dysplastyczne lub dystroficzne. Specjalista z pewnością zaleci podjęcie dalszych kroków. Pojawienie się dużej liczby włosów dysplastycznych może być pierwszym objawem łysienia androgenowego, dlatego lepiej nie ignorować tego zjawiska.
Czy wyrywanie włosów dysplastycznych to dobry pomysł?
Można spotkać się z opiniami, że dobrym sposobem walki z pojawianiem się włosów dysplastycznych jest ich… wyrywanie. Takie działaniem nie ma jednak żadnego uzasadnienia. Tego typu włosy są osłabione i zwykle szybko łamią się same w miejscu, gdzie występuje przewężenie. Zdecydowanie najskuteczniejsze jest po prostu dbanie o zbilansowaną dietę i odpowiednią pielęgnację skóry głowy (wcierki, peelingi) – zdrowe i dobrze odżywione cebulki włosowe to mniejsze prawdopodobieństwo, że włosy dysplastyczne w ogóle się pojawią.
Jeśli jednak obserwujesz ich sporą liczbę u siebie – zrezygnuj z inwazyjnych zabiegów fryzjerskich (przede wszystkim rozjaśniania i trwałej ondulacji) i korzystaj regularnie z nawilżających i wzmacniających kosmetyków – szamponów, masek, odżywek i serów. Wtedy unikniesz ich nadmiernego łamania się i pojawiania się na głowie widocznych przerzedzeń. I pamiętaj – jeśli niepokoi Cię pojawianie się tego typu włosów, odwiedź trychologa. To może być objaw problemów z tarczycą lub niedoborów w organizmie!
